سیاست خارجی در ایران: جدال میدان و دیپلماسی
اکثریت ایرانی‌ها طرفدار توافق هسته‌ای با غرب در مورد مسئله هسته‌ای ایران هستند و می‌گویند که ایران باید رابطه خودش را با آمریکا عادی کند. مطابق نظرسنجی استاسیس، پاسخ‌دهندگان در عین حال سیاست خارجی کشور را باعث مشکلات اقتصادی خود می‌دانند و اعتقاد دارند که سیاست خارجی منافع آنان را به عنوان یک شهروند تامین نمی‌کند ایرانی‌ها طرفدار حضور نظامی ایران در منطقه هم هستند و به نظر آنها این امر باعث شده آنها در داخل کشور احساس امنیت بیشتری کنند
مطابق این نظرسنجی که بین روزهای ۳۱ شهریور تا ۱۲ مهر ۱۴۰۳ برگزار شده است، ۶۱ از پاسخ‌دهندگان طرفدار توافق هسته‌ای بین ایران و غرب هستند و ۶۷ درصد می‌گویند که ایران باید رابطه خودش را با آمریکا نرمال کند. ۷۸ درصد، سیاست خارجی ایران را به میزان زیاد یا تاحدی باعث مشکلات اقتصادی خود می‌دانند و ۶۳ درصد هم می‌گویند که سیاست خارجی ایران، منافع آنان را به عنوان یک شهروند تامین نمی‌کند
در این نظرسنجی که در اوج نزاع ایران و اسرائیل برگزار شده است، ۶۹ درصد حضور نظامی ایران را در منطقه باعث این می‌دانند که در داخل کشور احساس امنیت بیشتری کنند. ۵۹ درصد اعتقاد دارند که بعد از درگیری‌های اخیر بین ایران و اسرائیل، ایران در منطقه خاورمیانه قوی‌تر شده است و تنها ۲۵ درصد از نرمال‌سازی رابطه بین ایران و اسرائیل حمایت می‌کنند (۶۷ درصد مخالفند)
نتایجِ کاملِ نظرسنجی از طریق این لینک که به صورت یک پلتفورم تعاملی تهیه شده است، قابل دسترسی است
اکثریت ایرانی‌ها سیاست خارجی را باعث مشکلات اقتصادی و عدم تامین منافع خودشان می‌دانند
مطابق نتایج نظرسنجی استاسیس، ۷۸ درصد از پاسخ‌دهندگان می‌گویند که سیاست خارجی ایران به میزان خیلی زیاد یا تاحدی باعث مشکلات اقتصادی آنها شده است. تنها ۱۳ درصد نظر مخالف دارند و این ابراز عقیده فارغ از مشخصه‌های جمعیتی در میان زنان و مردان، افراد در گروه‌های سنی مختلف، ساکنان مناطق روستایی یا شهری و همچنین افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و فاقد تحصیلات دانشگاهی تقریبا یکسان است
همچنین تنها ۲۵ درصد اعتقاد دارند که سیاست خارجی ایران، منافع آنها را به عنوان یک شهروند تامین می‌کند. مخالفان ۶۳ درصد از پاسخ‌دهندگان را شامل می‌شوند که به نظر آنها، سیاست خارجی منافعشان را به عنوان یک شهروند اصلا تامین نمی‌کند (۵۹ درصد) یا چندان تامین نمی‌کند (۴ درصد)
سیاست خارجی ایران، عامل تنش در منطقه خاورمیانه
در این نظرسنجی از پاسخ‌دهندگان پرسیده شده است که به نظر آنها، سیاست خارجی ایران تنش‌ها در منطقه خاورمیانه را زیاد یا کم می‌کند و یا اینکه اصلا تاثیری در تنش‌های منطقه‌ای ندارد. ۴۳ درصد، یکی از گزینه‌های کاملا یا حدی افزایش تنش را انتخاب می‌کنند، ۱۸ درصد گزینه‌های کاملا یا تاحدی کاهش تنش را بر می‌گزینند و ۲۱ درصد هم گزینه تاثیر ندارد را به عقیده خودشان بیشتر نزدیک می‌بینند
ایرانی‌ها طرفدار توافق هسته‌ای و رابطه با آمریکا
اکثریت قریب به اتفاق ایرانی‌ها اعتقاد دارد ایران باید با غرب در مورد توافق هسته‌ای به توافق برسد (۶۱ درصد). تنها ۱۹ درصد نظر مخالف دارند
تقریبا ۱۱ سال پیش، همین پرسش در نظرسنجی موسسه آی‌پز (تحت مدیریت مشترک آرش غفوری، انجام دهنده همین نظرسنجی) مورد سئوال قرار گرفته و نتایج تقریبا مشابهی بدست آمده بود. در نظرسنجی آی‌پز که در آستانه توافق موقت هسته‌ای در آذر سال ۱۳۹۲ و تنها چند ماه پس از به قدرت رسیدن حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور در ایران انجام شده بود، ۶۵ درصد از موافقت خود با توافق ایران و غرب در مورد مسئله هسته‌ای ایران گفته بودند و ۲۰ درصد نظر مخالف داشتند
بیشتر ایرانی‌ها موافق نرمال‌سازی رابطه ایران و آمریکا
شصت و هفت درصد از پاسخ‌دهندگان در نظرسنجی استاسیس می‌گویند که ایران باید رابطه خودش را با آمریکا نرمال کند. تنها ۲۵ درصد نظر مخالف دارند. مردان بیشتر از زنان، افراد ساکن مناطق شهری بیشتر از ساکنان مناطق روستایی و کسانی که تحصیلات دانشگاهی دارند بیشتر از کسانی که تحصیلات دانشگاهی ندارند از نرمال‌سازی رابطه بین ایران و آمریکا حمایت می‌کنند
افراد ساکن در مناطق شهری به صورت معنی‌داری بیشتر از افراد ساکن در مناطق روستایی از نرمال‌سازی رابطه بین ایران و آمریکا حمایت می‌کنند. در میان مناطق شهری ۷۱ درصد موافق هستند و در میان ساکنان روستاها ۵۷ درصد نظر موافق خودشان را ابراز می‌کنند
در میان افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، موافقت با نرمال‌سازی رابطه با آمریکا ۷۳ درصد است که به صورت معنی‌داری از افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی بیشتر است (۶۵ درصد). مخالفان نرمال‌سازی رابطه با آمریکا در میان افراد دارای تحصیلات دانشگاهی تنها ۲۱ درصد است، شش درصد کمتر از افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی (۲۷ درصد)
حمایت از نرمال‌سازی رابطه با اسرائیل؛ اکثریت مخالف هستند
درحالی که بیشتر ایرانی‌ها طرفدار نرمال‌سازی رابطه با آمریکا هستند، این امر در مورد اسرائیل برعکس است. تنها یک چهارم پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی استاسیس (۲۵ درصد) می‌گویند که موافق نرمال‌سازی رابطه ایران و اسرائیل هستند. ۶۷ درصد نظر برعکس دارند و می‌گویند که مخالف یا تاحدی مخالف هستند
تقویت رابطه با ۱- چین و روسیه یا ۲- آمریکا و انگلستان
در این نظرسنجی پرسش‌شوندگان در برابر این سئوال قرار گرفتند که ترجیح می‌دهند ۱- ایران رابطه خوب و قوی با کشورهایی مانند چین و روسیه داشته باشد و یا اینکه ۲- ایران رابطه قوی با کشورهایی مانند آمریکا و انگلستان داشته باشد. یک سوم از پاسخ‌دهندگان (۳۴ درصد) گزینه اول و به همین مقدار هم گزینه دوم را انتخاب می‌کنند. ۱۶ درصد هر دو گزینه را مناسب می‌دانند و ۴ درصد هم می‌گویند: هیچ‌کدام. در عین حال ۴ درصد هم اعتقاد دارند بسته به منافع ملی می‌توانند هر یک از این دو مورد را انتخاب کنند
حضور نظامی ایران در خاورمیانه و حمایت مالی از نیروهای نیابتی
شصت درصد از ایرانی‌ها موافق (یا تاحدی موافق) این عبارت هستند که ایران باید به نیروهای نیابتی خودش در منطقه خاورمیانه که به آنها محور مقاومت گفته می‌شود کمک نظامی کند. ۳۱ درصد مخالف چنین نظری هستند. در مورد حمایت مالی از نیروهای نیابتی اما بین ایرانی اختلاف نظر بیشتر و جامعه تقریبا دوقطبی است. ۴۹ درصد موافق و ۴۵ درصد مخالف هستند
در عین حال حدود نیمی از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی استاسیس اعتقاد دارند که نیروهای نظامی ایران باید در سوریه حضور داشته باشد. ۴۱ درصد اظهار مخالفت می‌کنند
حضور نظامی ایران در منطقه و احساس امنیت در داخل کشور
اکثریت ایرانی‌ها بر این باور هستند که با حضور نظامی ایران در منطقه خلیج فارس در داخل کشور احساس امنیت بیشتری می‌کنند (۶۹ درصد). همچنین ۶۶ درصد هم اعتقاد دارند که حمایت ایران از نیروهای نیابتی خودش در منطقه که با آنها محور مقاومت گفته می‌شود باعث شده است آنها در داخل کشور احساس امنیت بیشتری کنند. مخالفان با دو عبارت بالا به ترتیب ۲۵ درصد و ۲۸ درصد هستند
افزایش یا کاهش قدرت ایران بعد از درگیری اخیر با اسرائیل
بیشتر پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی در برابر این سئوال که به نظر آنها بعد از درگیری‌های اخیر بین ایران و اسرائیل، ایران در خاورمیانه ضعیف‌تر یا قوی‌تر شده است، اعتقاد به قوی‌تر شدن ایران دارند (۵۹ درصد). ۲۶ درصد نظر مخالف دارند و به اعتقاد آنها، درگیری‌های اخیر بین ایران و اسرائیل باعث شده قدرت ایران در خاورمیانه ضعیف‌تر شود
ایرانی‌ها نگران آینده جوانان هستند و اعتماد کمی به مسئولان دارند
اکثریت قریب به اتفاق ایرانی‌ها با این عبارت موافق هستند که جوان‌ها در ایران برای خودشان آینده موفقیت‌آمیزی قائل نیستند (۷۷ درصد). همچنین ۷۲ درصد هم اعتقاد دارند که جوانان ترجیح می‌دهند به جای اینکه در ایران زندگی کنند، به خارج از کشور مهاجرت نمایند
استاسیس برای بررسی وضعیت جوانان، شش سئوال را در دو دوره زمانی متفاوت، بهمن ۱۴۰۲ و مهر ۱۴۰۳ (همین نظرسنجی) مورد سنجش قرار داده است. نتایج در هر دو دوره زمانی تقریبا یکسان است
توضیحات
در میانه‌های انجام این نظرسنجی، اسرائیل در حمله به جنوب لبنان، حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان را به قتل رساند و این امر باعث افزایش تنش میان ایران و اسرائیل شد. همچنین در روزهای پایانی این نظرسنجی، ایران حدود دویست موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد. افزایش تنش در منطقه خاورمیانه و به خصوص جدال ایران و اسرائیل به صورت بالقوه می‌تواند بر نظر مردم نسبت به برخی سئوالات (هرچند به صورت مقطعی) قابل تاثیر باشد. بر اساس یک فرضیه انتظار می‌رود مردم در شرایط جنگی یا شبه جنگی با آرا و نظرات مسئولین، به خصوص در ابتدای تنش‌ها، همدلی بیشتری داشته باشند. هرچند این امر تنها یک فرضیه است و سنجش آن، نیازمند تحقیقات پسینی و بیشتر است
برای مشاهده نتایجِ کاملِ نظرسنجی به لینک پلتفورم تعاملی ما بروید. فایل خام داده‌های ما با یک فاصله زمانی شش ماهه از همین لینک قابل دسترس خواهد بود. همچنین شما می‌توانید پرسش‌نامه و متن پی‌دی‌اف همین گزارش را که شامل اطلاعات تکنیکی بیشتر در خصوص تعداد نمونه و معیارهای وزن‌دهی است از طریق لینک بالا دانلود کنید
در این پلتفورم، به ازای هر پرسش، می‌توانید نتایج را به صورت کلی و بر اساس چهار متغیرِ مستقل، شامل جنس، گروه سنی، محل اقامت و تحصیلات مشاهده کنید (نمودار میله‌ای یا Bar Chart). نمودارها به صورت تعاملی (Interactive) تهیه شده‌اند. در عین حال برای بررسی پاسخ‌های افراد به صورت انفرادی می‌توانید در نمودار کروی (Bubble Chart)، روی دایره‌ها کلیک کنید. هر دایره بیانگر مشخصات یک نفر از پاسخ‌دهندگان است که در پاسخ به پرسش متناظر، هم‌رنگ نمودار میله‌ای نمایش داده می‌شود. اعداد برای نمودارها گرد شده‌اند. به همین دلیل مجموع اعداد در مواردی می‌تواند تا یک دهم درصد ،کمتر یک بیشتر از صد در صد باشد
روش اجرای نظرسنجی
روش اجرای نظرسنجی به صورت زیر است
این پیمایش به صورت تلفنی طی روزهای ۳۱ شهریور تا ۱۲ مهر ۱۴۰۳ توسط پرسشگران آموزش‌دیده در طول ساعات فعال هر روز انجام شده است
حجم نمونه ۱۱۸۹ نفر است
پاسخگویان این نظرسنجی از میان کلیه ساکنان بالاتر از ۱۸ سال مناطق شهری و روستایی سراسر کشور که دارای تلفن بوده‌اند با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده است
نمونه‌گیری به صورت مرحله‌ای طبقه‌بندی شده، منطبق با جمعیت هر استان تهیه شده است. دارندگان تلفن در سطح کل کشور واحد نمونه را تشکیل می‌دهند
حدود ۴۲ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی را زنان تشکیل می‌دهند، سهم مردان ۵۸ درصد است. همچنین ۸۰ درصد از پاسخ‌دهندگان در مناطق شهری و ۲۰ درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. سهم جوانان بین ۱۸ تا ۲۹ سال در این نظرسنجی، برابر با ۲۰ درصد است. پاسخ‌دهندگان در رده سنی ۳۰ تا ۶۴ سال، ۶۹ درصد از پاسخ‌دهندگان را شامل می‌شوند و افراد ۶۵ سال به بالا هم ۱۱ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی هستند. درصد پاسخ‌دهندگان استانی نسبت به جمعیت استان برای همه استان‌های کشور به جز تهران، کمتر از ۲ درصد تفاوت دارد. سهم پاسخ‌دهندگان ساکن تهران در این نظرسنجی، حدود ۲.۳ درصد از جمعیت استان نسبت به کل کشور کمتر است
نمونه‌ها بر اساس جنس، سن و محل سکونت (منطقه شهری یا روستایی) و بر اساس سالنامه‌‌های آماری ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ و آخرین پیش‌بینی مرکز آمار ایران در خصوص مشخصه‌های جمعیت‌شناسی ایران در سال ۱۴۰۲ وزن‌دهی شده‌اند. همچنین چون تعداد نمونه‌های گرفته‌شده از استان تهران، حدود ۲.۳ درصد از نسبت جمعیت استان تهران کمتر بود، یافته‌های نظرسنجی بر اساس جمعیت استان تهران هم وزن‌دهی شده است
یافته‌های این نظرسنجی را با اطمینان ۹۵ درصد و در فاصله‌ی اطمینان ۲.۸ درصد، برای کمترین واریانس ممکن (با توجه به تعداد پاسخ‌دهندگان معتبر به هر سئوال)، می‌توان به کل افراد بالای ۱۸ سال ساکن ایران تعمیم داد
میزان اعتماد و صداقت پاسخ‌ها از طرف پرسشگران با تجربه و همچنین تحلیل‌های بیشتر مورد ارزیابی شده است. ۵۴ نفر از کسانی که میزان صداقت یا اعتماد آنان در یک طیف پنج قسمتی، “بسیار کم” ارزیابی شده بود (و یا در هر دو معیار صداقت و اعتماد، کم یا خیلی کم ارزیابی شده بودند) از نمونه کنار گذاشته شدند. همچنین در ۱۱ مورد، پاسخگو در بیشتر از ۷۰ درصد پرسش‌ها، گزینه‌های نمی‌دانم / ترجیح می‌دهم پاسخ ندهم را انتخاب کرده بود. هشت مورد از این ۱۱ مورد مطابق معیار پیشین از نتایج نهایی کنار گذشته شده بودند. سه مورد باقی‌مانده از نتایج نهایی حذف شدند
نرخ پاسخ در این نظرسنجی ۲۱.۹ درصد است این نظرسنجی توسط شرکت تحلیل داده‌های استاسیس و با همکاری موسسه خاورمیانه انجام شده است