انتخابات مجلس دوازدهم – پیش‌بینی مشارکت ۳۴ درصد
مطابق جدیدترین نظرسنجی استاسیس که در هفته آخر بهمن ماه سال ۱۴۰۲ انجام شده است، میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم، ۳۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی، ۳۲ درصد است و تنها ۳۰ درصد از ایرانی‌ها از عملکرد مجلس فعلی راضی هستند
پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی همچنین در بیان دلایل احتمالی رای ندادن خود در انتخابات مجلس، بی‌اعتمادی به نامزدها (۲۰ درصد) را به عنوان مهمترین دلیل نام می‌برند. بی‌اعتمادی به حاکمیت و بیان این عبارت که رای ما یا تصمیمات مجلس اهمیتی ندارند هر کدام با ۱۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. مطابق این نظرسنجی در صورتی که قرار باشد انتخابات ریاست‌جمهوری آینده همین امروز برگزار شود آقای رئیسی با ۳۰ درصد از آقای ظریف با ۱۶ درصد پیش است
انتخابات مجلس دوازدهم: مشارکت ۳۴ درصد
مطابق مدل رایدهندگان احتمالی شرکت استاسیس که بر اساس ترکیب شش سئوال مختلف در این نظرسنجی محاسبه شده است (سئوال‌های ۹ تا ۱۴ در پرسش‌نامه)، میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم، ۳۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. این میزان مشارکت، کمترین میزان مشارکت پیش‌بینی شده برای یک انتخابات، از زمانی است که موسسه استاسیس یا پیش از آن موسسه آی‌پز، روندهای انتخاباتی در ایران را مورد سئوال و نظرسنجی قرار می‌دهد (توضیحات کامل مدل رایدهندگان احتمالی در قسمت “روش اجرای نظرسنجی” در انتهای همین گزارش آورده شده است)
بر اساس مدل رایدهندگان احتمالی در این نظرسنجی، میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم به صورت معنی‌داری با سن و تحصیلات رابطه دارد
با افزایش سن، احتمال افزایش مشارکت هم بیشتر می‌شود. کمترین میزان رایدهندگان احتمالی در میان گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال قرار دارند که برای آنها میزان مشارکت تقریبا برابر با ۱۹ درصد پیش‌بینی می‌شود. در عین حال بر اساس همین مدل، ۴۵ درصد از افرادی که بیشتر از ۶۰ سال دارند در این انتخابات رای می‌دهند
مشارکت در میان افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی، کمتر از افراد دارای تحصیلات دانشگاهی است
مهمترین نکته در انتخابات امسال، احتمال مشارکت کمتر در در میان کسانی است که تحصیلات دانشگاهی ندارند (نسبت به کسانی که تحصیلات دانشگاهی دارند). به عبارت بهتر کاهش تحصیلات، با کاهش مشارکت رابطه مستقیم دارد و این امر برخلاف تمام مدل‌های رایدهندگان احتمالی در انتخابات گذشته – چه ریاست‌جمهوری و چه مجلس – است. در میان افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، میزان مشارکت برابر با ۴۰ درصد پیش‌بینی می‌شود، در حالی که تنها ۳۱ درصد از افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی در انتخابات مجلس دوازدهم شرکت خواهند کرد. علت این امر می‌تواند اعتراضات سال‌های اخیر در ایران به خصوص اعتراضات سال‌های ۹۶ و ۹۸ و همچنین جنبش زن، زندگی، آزادی در سال ۱۴۰۱ باشد که بر اساس گزارش‌های مختلف، گروه‌های حاشیه‌ای، کمتر برخوردار و با تحصیلات کمتر در آنها نقش جدی داشتند. هرچند این تنها یک فرض است و یافته‌های این نظرسنجی به صورت مشخص نمی‌تواند چنین فرضیه‌ای را رد یا تایید کند
در این نظرسنجی همچنین در مورد آگاهی پاسخ‌دهندگان از زمان برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم پرسیده شده است. تنها حدود ۲۸ درصد می‌دانند که انتخابات مجلس به صورت دقیق در چه تاریخی برگزار می‌شود. حدود ۲۸ درصد هم زمان تقریبی برگزاری انتخابات را با عبارت‌هایی مانند طی چند هفته آینده، ماه اسفند و … بیان می‌کنند. سی و هفت درصد (۳۷ درصد) مطلقا نمی‌دانند انتخابات چه زمانی برگزار می‌شود و ۸ درصد هم پاسخ کاملا نادرست می‌دهند
مهمترین دلایل رای ندادن: ۱- عدم اعتماد به نامزدها و ۲- عدم اعتماد به حاکمیت
مهمترین دلیل رای ندادن در انتخابات مجلس در سال ۱۴۰۲ و در میان کسانی که احتمالا در انتخابات شرکت نخواهند کرد، عدم اعتماد به نامزدهاست. حدود ۲۰ درصد از افرادی که ممکن است در انتخابات مشارکت نکنند با بیان عبارتی مانند “نامزدها فقط وعده می‌دهند”، “وقتی انتخاب شدند دیگر جواب ما را نمی‌دهند” و موارد مشابه از بیان عدم اعتماد خود به نامزدها به عنوان مهمترین دلیل خود برای عدم مشارکت می‌گویند. عدم اعتماد به حاکمیت و بیان عبارت‌هایی که متضمن عدم اهمیت رای مردم و تصمیم‌های مجلس است در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند (۱۷ درصد). حدود ۱۲ هم صرفا می‌گویند دلیلی برای رای دادن ندارم و ۷ درصد مشکلات اقتصادی را به عنوان دلیل رای ندادن ذکر می‌کنند. تعداد نمونه در این سوال ۶۸۳ مورد است
حمایت شخصیت‌های سیاسی از لیست‌های انتخاباتی
در میان شخصیت‌های سیاسی که حمایت آنها از هر لیست انتخاباتی باعث افزایش امکان رای دادن به آن لیست می‌شود، رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی با ۱۸ درصد رتبه اول را به خودش اختصاص می‌دهد. رئیس‌جمهور پیشین محمد خاتمی با ۱۲ درصد در رتبه دوم قرار دارد. رتبه‌های سوم تا پنجم هم به آقایان محمود احمدی‌نژاد (۵ درصد)، باقر قالیباف (۵ درصد) و حسن روحانی (۴ درصد) تعلق می‌گیرد. در این میان، میزان ۵ درصدی آقای احمدی‌نژاد از آن جهت اهمیت دارد که در این سئوال، اساسا نامی از آقای احمدی‌نژاد برده نشده بود. با وجود این، ۵ درصد از پاسخ‌دهندگان نام ایشان را ذکر می‌کنند
پاسخ‌ها در نمودار قبل با توجه به تمام کسانی است که فارغ از قصد خود برای رای دادن یا رای ندادن، به این سئوال پاسخ داده‌اند. اگر جواب‌ها را صرفا در میان رایدهندگان احتمالی که ۳۴ درصد از پاسخ‌دهندگان را شامل می‌شوند مورد تحلیل قرار دهیم، ابراهیم رئیسی با ۳۲ درصد از سایر افراد به مراتب جلوتر است. نزدیک‌ترین رقیب آقای رئیسی، محمد خاتمی رئیس‌جمهور پیشین است که تقریبا یک‌چهارم رایدهندگان احتمالی به آقای رئیسی، به لیست مورد حمایت آقای خاتمی رای می‌دهند (۹ درصد). آقایان قالیباف، روحانی و احمدی‌نژاد با ۷ درصد، ۵ درصد و ۴ درصد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند
رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور: ۳۲ درصد
میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی در بهمن ماه سال ۱۴۰۲، برابر با ۳۲ درصد است. شصت و پنج درصد از پاسخ‌دهندگان هم از عملکرد ایشان اظهار نارضایتی می‌کنند. رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور در مقایسه با نظرسنجی استاسیس در خرداد ماه سال ۱۴۰۱ و تقریبا ده ماه از آغاز رئیس‌جمهور شدن آقای رئیسی، افزایش ۴ درصدی را نشان می‌دهد. در آن نظرسنجی میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور ۲۸ درصد و نارضایتی از عملکرد ایشان ۶۴ درصد بود
برای مشاهده روند رضایت از عملکرد روسای جمهوری اسلامی ایران شامل آقایان روحانی و رئیسی، طی دوره‌های زمانی متفاوت می‌توانید در وب‌سایت ما به صفحه ویژه رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور بروید
جوانان بیشتر از مسن‌‌تر ها از عملکرد رئیس‌جمهور ناراضی هستند
میزان رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور با سن رابطه مستقیمی دارد. به هر میزان که سن پاسخ‌دهندگان کمتر می‌شود، رضایت از عملکرد رئیس‌جمهور هم کاهش، و نارضایتی افزایش می‌یابد. رضایت از عملکرد آقای رئیسی در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال تنها ۲۴ درصد است که تقریبا برابر میزان رضایت از عملکرد ایشان در همین گروه سنی مطابق نظرسنجی خرداد ماه سال ۱۴۰۱ است. در همین گروه سنی ۷۳ درصد از عملکرد شغلی رئیس‌جمهور ناراضی هستند. این رقم ۵ درصد بیشتر از نظرسنجی گذشته است
میانگین نمره عملکرد رئیس‌جمهور: ۹.۲۵
میانگین نمره عملکرد رئیس‌جمهور عدد ۹.۲۵ است (بین صفر تا ۲۰) که تقریبا یک واحد از نظرسنجی خرداد ماه سال ۱۴۰۱ بیشتر است. میانه نمره عملکرد رئیس‌جمهور هم عدد ده (۱۰) است. یعنی نیمی از پاسخ‌دهندگان به عملکرد رئیس‌جمهور نمره بیشتر از ۱۰ می‌دهند و نیمی دیگر نمره کمتر از ۱۰ برای ایشان قائل هستند. بیشترین فراوانی نمره عملکرد رئیس‌جمهور بین اعداد صفر تا ۲۰، عدد صفر است. حدود ۲۶ درصد از پاسخ‌دهندگان به عملکرد آقای رئیسی، نمره صفر می‌دهند، تقریبا ۹ درصد کمتر از نظرسنجی پیشین
رضایت از عملکرد مجلس فعلی: ۳۰ درصد
ایرانی‌ها در عین حال از عملکرد مجلس فعلی هم ناراضی هستند. تنها ۳۰ درصد از پاسخ‌دهندگان می‌گویند که از عملکرد مجلس فعلی راضی هستند و ۶۱ درصد هم از عملکرد مجلس اظهار نارضایتی می‌کنند. در میان ناراضیان از عملکرد مجلس هم، حدود ۵۰ درصد می‌گویند که کاملا ناراضی هستند و ۱۱ درصد تاحدی ناراضی هستند
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۵: رئیسی: ۳۰ درصد، ظریف: ۱۶ درصد
در رقابت فرضی بین آقایان ابراهیم رئیسی و جواد ظریف، اگر همین امروز انتخابات برگزار شود، آقای رئیسی با ۳۰ درصد از آقای ظریف با ۱۶ درصد جلوتر است. فاصله این دو نفر بر اساس سن به صورت معنی‌داری با یکدیگر متفاوت است. در میان افراد گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال، آقای رئیسی از آقای رئیسی تنها ۳ درصد جلوتر است (۲۴ درصد به ۲۱ درصد)
با اینکه مطابق این نظرسنجی، آرای آقای رئیسی تقریبا ۲ برابر آقای ظریف است، اما فاصله این دو نفر در مقایسه با نتایج آخرین نظرسنجی که توسط استاسیس برای مقایسه آرای این دو نفر انجام شده بود، کمتر است. در نظرسنجی اردیبهشت سال ۱۴۰۰، یک ماه پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، حدود ۶۵ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته بودند که به آقای رئیسی رای می‌دهند، تقریبا ۶ برابر بیشتر از افرادی که آقای ظریف را انتخاب کرده بودند
جوانان ایرانی، نگران آینده و به دنبال مهاجرت
حدود ۷۶ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی با این عبارت موافق هستند که جوان‌ها در ایران برای خودشان آینده موفقیت آمیزی نمی‌بینند. این رقم در میان ایرانی‌هایی که در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال قرار دارند بیشتر هم هست (۸۲ درصد)
در این نظرسنجی همچنین از پرسش‌شوندگان پرسیده شده است که که تا چه حد با این جمله موافق هستند: “جوان‌ها ترجیح می‌دهند به جای اینکه در ایران زندگی کنند، به خارج از کشور مهاجرت کنند.” حدود ۶۸ درصد از ایرانی‌ها و همچنین ۷۷ درصد از پاسخ‌دهندگان در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال با این عبارت موافق هستند.
از جمله موارد دیگر که در این نظرسنجی مورد پرسش قرار گرفته است نظر موافق و مخالف با این عبارت است که “مسئولین آزادی جوان‌ها را با دخالت در زندگی خصوصی‌شان محدود می‌کنند”. هرچند تعداد افرادی که با این جمله موافق هستند تنها ۷ درصد بیشتر از مخالفان است (۴۸ درصد به ۴۱ درصد)، با اینحال سن پاسخ‌دهندگان به صورت معنی‌داری در این سئوال اثر خودش را نشان می‌دهد
در میان گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال، ۶۱ درصد موافقت خودشان را با این عبارت بین می‌کنند و ۳۴ درصد هم مخالف هستند. اما با فزایش سن، از میزان موافقت با این عبارت کاسته می‌شود و مخالفان افزایش می‌یابند. در میان افراد شصت سال و بیشتر، تنها ۳۹ درصد موافق این عبارت هستند و مخالفان به ۳۶ درصد می‌رسند
اقبال به گروه‌های سیاسی داخل کشور
در مجموع حدود ۲۰ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی می‌گویند که به یکی از دو گروه اصلی سیاسی در داخل کشور نزدیک هستند و عقاید آنها را قبول دارند. سهم هر یک از دو گروه اصلاح‌طلب و اصول‌گرا هم به صورت برابر و به میزان ۱۰ درصد است. حدود ۵۱ درصد از پاسخ‌دهندگان هم می‌گویند که مستقل هستند یا از گروه یا شخصی دیگر نام برده‌اند
توضیحات و روش اجرای نظرسنجی
برای مشاهده نتایجِ کاملِ نظرسنجی به لینک پلتفورم تعاملی ما بروید. فایل خام داده‌های ما با یک فاصله زمانی شش ماهه از همین لینک قابل دسترس خواهد بود. همچنین شما می‌توانید پرسش‌نامه و متن پی‌دی‌اف همین گزارش را که شامل اطلاعات تکنیکی بیشتر در خصوص تعداد نمونه و معیارهای وزن‌دهی است از طریق لینک بالا دانلود کنید
در این پلتفورم، به ازای هر پرسش، می‌توانید نتایج را به صورت کلی و بر اساس چهار متغیرِ مستقل، شامل جنس، گروه سنی، محل اقامت و تحصیلات مشاهده کنید (نمودار میله‌ای یا Bar Chart). نمودارها به صورت تعاملی (Interactive) تهیه شده‌اند. در عین حال برای بررسی پاسخ‌های افراد به صورت انفرادی می‌توانید در نمودار کروی (Bubble Chart)، روی دایره‌ها کلیک کنید. هر دایره بیانگر مشخصات یک نفر از پاسخ‌دهندگان است که در پاسخ به پرسش متناظر، هم‌رنگ نمودار میله‌ای نمایش داده می‌شود. اعداد برای نمودارها گرد شده‌اند. به همین دلیل مجموع اعداد در مواردی می‌تواند تا یک دهم درصد ،کمتر یک بیشتر از صد در صد باشد
پیش‌بینی میزان مشارکت در نظرسنجی‌های شرکت استاسیس بر اساس مدل رایدهندگان احتمالی است که بر اساس ترکیب شش سئوال مختلف در این نظرسنجی محاسبه شده است (سئوال‌های ۹ تا ۱۴ در پرسش‌نامه). در این نظرسنجی، شرکت استاسیس از پاسخ‌دهندگان می‌پرسد که آیا می‌دانند انتخابات مجلس چه زمانی برگزار می‌شود. همچنین پرسش‌شوندگان در برابر این سئوال قرار می‌گیرند که آیا اساسا قصدی برای شرکت در انتخابات دارند یا خیر. کسانی که می‌گویند حتما یا احتمالا در انتخابات شرکت می‌کنند و زمان انجام انتخابات را به صورت دقیق و تقریبی می‌دانند به عنوان رایدهندگان احتمالی در نظر گرفته می‌شوند. در عین حال ما پرسش‌شوندگان را در برابر سه سئوال مشخص در خصوص اهمیت مشارکت در انتخابات، اعتقاد به آزاد بودن انتخابات مجلس و اهمیت مجلس (سئوال‌های ۱۲ تا ۱۴) و همچنین دلایل عدم احتمالی شرکت در انتخابات (سئوال ۱۱) قرار می‌دهیم و با کسانی که در مدل رایدهندگان احتمالی قرار دارند مقایسه می‌کنیم. هر مدلی که بالای ۹۵ درصد رای‌دهنده احتمالی مشترک را شامل شود (و به هر میزان که بیشتر باشد)، در نهایت به عنوان مدل نهایی رای‌دهنده احتمالی منظور می‌شود
مطابق روند سال‌های گذشته در انتخابات ریاست‌جمهوری با نزدیک شدن به زمان انتخابات، احتمال مشارکت نیز افزایش پیدا می‌کرد. اما چنین روندی در انتخابات مجلس به صورت معمول صادق نیست و حتی میزان نهایی مشارکت از میزان کسانی که می‌گفتند به صورت قطعی در انتخابات شرکت می‌کنند، ۵ تا ۱۰ درصد کمتر بود. همچنین طی یک ماه منتهی به زمان انتخابات، هیچ کاهش یا افزایش معنی‌داری در رایدهندگان احتمالی هم در انتخابات مجلس در گذشته مشاهده نمی‌شود (برخلاف انتخابات ریاست‌جمهوری). بر این اساس استاسیس انتظار ندارد از زمان انجام این نظرسنجی تا روز انتخابات که یک بازه زمانی سه هفته‌ای را شامل می‌شود نظر مردم در خصوص رای دادن یا رای ندادن در انتخابات به صورت معنی‌داری تغییر کند
نکته مهم و قابل توجه دیگر نقش آرای سفید و باطله در انتخابات ایران است که در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین حدود ۱۳ درصد کل آرا را شامل می‌شد. مطابق روند گذشته در گزارش‌های ارائه‌شده توسط وزارت کشور در ایران، آرای سفید و باطله، در مجموع مشارکت انتخاباتی مورد محاسبه قرار می‌گیرند و این امر تعیین دقیق رایدهندگان احتمالی را با مشکل اعلام می‌سازد. اهمیت آرای باطله در تعیین میزان مشارکت در این امر هم نمایان می‌شود که از سال ۱۳۹۸ به بعد، آرای باطله سهم چشم‌گیری را به خودش اختصاص می‌دهند و این امر به خصوص در انتخابات مجلس اهمیت بیشتری هم دارد. متاسفانه در انتخابات مجلس در سال ۱۳۹۸، وزارت کشور آرای باطله کشوری را اعلام نکرد (احتمالا به دلیل زیاد بودن آرای باطله) و همچنین میزان مشارکت در شهرستان‌های بزرگ شامل تهران، تبریز و مشهد نیز اعلام نشد؛ بنابراین معیار درستی برای مقایسه نتایج در گذشته برای پیش‌بینی آینده وجود ندارد. به این دلایل، مشخص کردن رقم آرای باطله و اینکه تا چه حد این آرا می‌توانند به افزایش اعلامی مشارکت کمک کند، عملا غیرممکن است
این پیمایش به صورت تلفنی در روزهای ۱۶ تا ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ توسط پرسشگران آموزش‌دیده در طول ساعات فعال هر روز انجام شده است و حجم نمونه ۱۲۶۴ نفر است. پاسخگویان این نظرسنجی از میان کلیه ساکنان بالاتر از ۱۸ سال مناطق شهری و روستایی سراسر کشور که دارای تلفن بوده‌اند با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده است. نمونه‌گیری به صورت مرحله‌ای طبقه‌بندی شده، منطبق با جمعیت هر استان تهیه شده است. دارندگان تلفن در سطح کل کشور واحد نمونه را تشکیل می‌دهند
حدود ۴۲ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی را زنان تشکیل می‌دهند، سهم مردان ۵۸ درصد است. همچنین ۷۸ درصد از پاسخ‌دهندگان در مناطق شهری و ۲۲ درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. سهم جوانان بین ۱۸ تا ۲۹ سال در این نظرسنجی، برابر با ۱۹ درصد است. پاسخ‌دهندگان در رده سنی ۳۰ تا ۶۴ سال، ۷۳ درصد از پاسخ‌دهندگان را شامل می‌شوند و افراد ۶۵ سال به بالا هم ۸ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی هستند. درصد پاسخ‌دهندگان استانی نسبت به جمعیت استان برای همه استان‌های کشور به جز تهران، کمتر از ۲ درصد تفاوت دارد. سهم پاسخ‌دهندگان ساکن تهران در این نظرسنجی، حدود ۴ درصد از جمعیت استان نسبت به کل کشور کمتر است
نمونه‌ها بر اساس جنس، سن و محل سکونت (منطقه شهری یا روستایی) و بر اساس داده‌های سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ و همچنین سالنامه‌‌های آماری ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ و آخرین پیش‌بینی مرکز آمار ایران در خصوص مشخصه‌های جمعیت‌شناسی ایران در سال ۱۴۰۲ وزن‌دهی شده‌اند. همچنین چون تعداد نمونه‌های گرفته‌شده از استان تهران، حدود ۴ درصد از نسبت جمعیت استان تهران کمتر بود، یافته‌های نظرسنجی بر اساس جمعیت استان تهران هم وزن‌دهی شده است
یافته‌های این نظرسنجی را با اطمینان ۹۵ درصد و در فاصله‌ی اطمینان ۲.۷ درصد، برای کمترین واریانس ممکن (با توجه به تعداد پاسخ‌دهندگان معتبر به هر سئوال)، می‌توان به کل افراد بالای ۱۸ سال ساکن ایران تعمیم داد
میزان اعتماد و صداقت پاسخگویان از طرف پرسشگران با تجربه ارزیابی شده است. ۴۳ نفر از کسانی که میزان صداقت یا اعتماد آنان در یک طیف پنج قسمتی، “بسیار کم” ارزیابی شده بود (و یا در هر دو معیار صداقت و اعتماد، کم یا خیلی کم ارزیابی شده بودند) از نمونه کنار گذاشته شدند. این نظرسنجی توسط شرکت تحلیل داده‌های استاسیس و با همکاری موسسه خاورمیانه Middle East Institute انجام شده است